KỸ NĂNG ĐI TRƯỚC ĐAM MÊ

Linh Diệu
Feb 18, 2020
10 min read

Updated: Aug 29, 2020

Quyển sách Quyển sách này mở đầu với câu chuyện của Thomas – người đã từng tin rằng bí quyết của hạnh phúc là theo đuổi đam mê. Sống đúng với niềm tin này, anh đã theo đuổi đam mê tập thiền để đến một tu viện hẻo lánh trên núi Catskill. Khi đến đó, anh chuyên tâm nghiên cứu thiền và ngồi thiền cũng như nghiền ngẫm những bài giảng Phật pháp.

Nhưng Thomas không tìm thấy niềm hạnh phúc mà anh kỳ vọng. Anh nhận ra rằng mặc dù môi trường xung quanh anh thay đổi, anh vẫn là “cùng một người” như trước khi anh đến tu viện. Những suy nghĩ trước đây, sau khi anh chuyển từ việc này đến việc khác, mách rằng anh vẫn chưa tìm thấy tiếng gọi bên trong mình vẫn chưa biến mất. Nhận thức này đã đã khiến Thomas bật khóc. Anh ngồi đó, trong khu rừng sồi bao quanh tu viện, và khóc.

Và rồi Thomas phát hiện ra rằng, con đường dẫn tới hạnh phúc – ít nhất là liên quan đến công việc bạn làm để kiếm sống – là một thứ phức tạp hơn rất nhiều so với việc trả lời một câu hỏi kinh điển, “Tôi nên làm gì với cuộc sống của mình?”

“Tại sao một số người yêu thích công việc họ làm, nhưng số khác lại không?”

Câu chuyện của chàng Thomas có lẽ đã gợi lên sự đồng cảm không chỉ riêng mình mà hầu hết các người trẻ độ tuổi đôi mươi đang lạc lối với câu hỏi muôn thuở “Tôi là ai?”. Đam mê có lẽ là từ khóa được chúng ta tôn sùng, tìm kiếm cũng như ưu tiên nhiều nhất để hướng đến công việc mình yêu thích. Nhưng thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua cuốn sách thực sự đã khiến mình “bật ngửa” khi cho rằng: “Đừng theo đuổi đam mê; thay vào đó, hãy để nó đuổi theo bạn trong hành trình tìm kiếm để bạn trở nên, trích lời của Steve Martin rằng “giỏi đến mức không ai có thể phớt lờ bạn.” Chính điều này đã kích thích sự tò mò siêu toa khổng lồ cho mình ở những chương tiếp theo – bốn quy tắc mang đến con đường thực tế hơn để tiến vào một sự nghiệp ý nghĩa và hấp dẫn.

Quy tắc #1 bàn về quan niệm từ trước đến nay về cách mà mọi người tìm ra công việc mình yêu thích. Nó tranh luận rằng thuyết đam mê – một giả thuyết cho rằng bí quyết để yêu công việc của mình là tìm một công việc phù hợp với một đam mê có sẵn từ trước – là một lời khuyên tồi tệ. Có rất ít bằng chứng cho thấy hầu hết mọi người đều có những đam mê sẵn có đang chời đợi được khám phá, và việc tin rằng có một công việc phù hợp đang đợi ta ở ngoài kia có thể dẫn đến trạng thái không hạnh phúc và mơ hồ kéo dài khi nhận ra thực tế không như ta mộng tưởng.

Quy tắc #1 này của tác giả thực sự thuyết phục mình rằng theo thuyết đam mê là rất nguy hiểm, chả trách cứ dăm ba bữa là mình lại để bản thân rơi vào tình trạng mơ hồ. Thay vào đó, mình nên đầu tư một vốn liếng sự nghiệp vững chãi và “giỏi đến mức không ai dám phớt lờ” mình. Cứ như thế, đam mê sẽ từ từ đuổi theo mình trên hành trình ấy giống như công việc Care tại Aten hiện tại của mình vậy.

Quy tắc #2 trả lời cho câu hỏi nối tiếp: Nếu “theo đuổi đam mê” là một lời khuyên tồi, vậy thì bạn phải làm gì? Quy tắc này cho rằng những đặc điểm tạo nên một công việc tuyệt vời rất hiếm hoi và quý giá. Nếu bạn muốn sở hữu công việc này, bạn cần phải có những kỹ năng hiếm hoi và quý giá để trao đổi, hay còn gọi là vốn liếng sự nghiệp. Đây cũng chính là nền tảng cho việc tạo nên công việc bạn yêu thích chính là thu nhập một lượng lớn vốn liếng sự nghiệp.

Với định nghĩa này, chúng ta chuyển sang quá trình thu nhập vốn và việc tiếp nhận tư duy thợ lành nghề là việc rất quan trọng. Tư duy này nói rằng bạn cần phải tập trung không ngừng nghỉ vào những giá trị mà bạn có thể trao cho thế giới này. Nó trái ngược hoàn toàn với một tư duy thường thấy đó là tư duy niềm đam mê. Tư duy này cho rằng bạn chỉ cần tập trung vào những giá trị mà thế giới này có thể trao cho bạn.

Tuy nhiên, kể cả khi bạn đã có tư duy thợ lành nghề thì việc trở nên “giỏi đến mức không ai có thể phớt lờ bạn” thật không dễ dàng chút nào. Để giúp chúng ta, tác giả đã giới thiệu một khái niệm được nghiên cứu kỹ lưỡng là LUYỆN TẬP CÓ CHỦ ĐÍCH. Đây là một cách tiếp cận công việc theo kiểu chủ đích kéo giãn khả năng của chúng ta ra khỏi vùng thoải mái và sau đó tiếp thu những phản hồi thẳng thắn về khả năng của chúng ta. Các nhạc sĩ, vận động viên và các kỳ thủ đều biết đến việc luyện tập có chủ đích. Tuy nhiên, những người lao động trí óc lại không biết về việc này. Đây chính là một tin tuyệt vời với những người lao động trí óc: Nếu bạn có thể áp dụng chiến lược này vào công việc, bạn có thể qua mặt bạn bè mình trong quá trình thu nhập vốn liếng sự nghiệp.“

Viết blog không phải là thị trường đấu giá, nó là thị trường kẻ-thắng-được-tất-cả. Một vài blog đỉnh trong lĩnh vực này có thiết kế rất thô kệch, nhưng các trang đó đều đạt được cùng một mục tiêu căn bản nhất: truyền cảm hứng cho người đọc. Khi bạn hiểu đúng các mà thị trường viết blog tồn tại, bạn sẽ không còn tính toán tỷ lệ người xem đến từ nơi khác nữa mà bắt đầu tập trung vào việc những gì mọi người thực sự quan tâm – đây là nơi mà năng lượng của bạn cần được sử dụng nếu bạn muốn thành công.” – phân tích này của tác giả thực sự đã giúp mình “vỡ lòng” được rất nhiều điều. Bởi hiện giờ mình cũng đang trên con đường phát triển Youtube, chỉ vì lượt xem bị giảm nên mình đâm ra kỳ vọng thái quá rằng có lẽ do họ không biết cảm nhận nghệ thuật thật sự mà thôi. Đọc đến đây, mình đã nghĩ thoáng ra cho hướng đi sắp tới là sẽ đầu tư vào những chủ đề mà họ hứng thú. Bởi đôi khi lỗi là do mình không đặt chúng vào đúng thị trường để tỏa sáng.

Tư duy “Thợ lành nghề” thực sự là một tư duy đáng ngẫm. Tư duy này tập trung vào những điều mà mình có thể trao cho thế giới này thay vì tập trung vào điều mà thế giới này có thể trao cho mình như tư duy niềm đam mê. Sự khác biệt này đã giúp mình đào sâu hơn về việc tiếp nhận tư duy thợ lành nghề sẽ mang đến một đột phá mới trong bất kỳ ngành nghề nào. Bên cạnh đó, việc luyện tập có chủ đích – bước ra khỏi vùng an toàn và liên tục thu nhận thông tin phản hồi cũng hết sức cần thiết để đón nhận tư duy này. Điều này lại một lần nữa nhắc nhở mình nên tập trung vào thứ gì bây giờ là sự lựa chọn thông minh nhất để có cơ hội sở hữu công việc mơ ước.

Câu hỏi tiếp theo dĩ nhiên là làm thế nào để đầu tư nguồn vốn này khi bạn đã có chúng. Quy tắc #3 khám phá một lời giải cho câu hỏi này bằng cách lập luận rằng: việc có được quyền kiểm soát trong những gì bạn làm và cách bạn làm nó là cực kỳ quan trọng. Đặc điểm này xuất hiện thường xuyên trong cuộc sống của những người yêu công việc mình làm đến nỗi tác giả gọi nó là liều thuốc tiên dược của công việc mơ ước.

Tuy nhiên, đầu tư vốn vào quyền kiểm soát hóa ra lại là rất phức tạp. Có hai cái bẫy mà mọi người thường mắc phải trong quá trình theo đuổi đặc điểm này. Bẫy kiểm soát thứ nhất chỉ ra rằng cố gắng đạt được nhiều sự kiểm soát hơn khi chưa có đủ vốn liếng sự nghiệp để chống lưng cho mình là một hành động nguy hiểm.

Bẫy kiểm soát thứ hai cho thấy một khi bạn đã có đủ số vốn để chống lưng cho mình, thì bạn vẫn chưa thoát khỏi rủi ro. Nguồn vốn này khiến bạn trở nên giá trị với những ông chủ đến mức họ sẽ chiến đấu để giữ bạn đi theo con đường truyền thống hơn. Họ nhận thấy rằng việc đạt được nhiều quyền kiểm soát hơn thì tốt hơn cho bạn nhưng không có lợi gì cho họ.

Những cái bẫy kiểm soát đặt bạn vào tình thế khó khăn. Giả sử bạn có một ý tưởng để đạt được nhiều quyền kiểm soát hơn trong sự nghiệp và bây giờ bạn đang gặp phải sự chống đối. Làm sao để bạn nhận biết được sự chống đối này là hữu ích (giả dụ rằng, nó giúp bạn tránh được cái bẫy kiểm soát thứ nhất) hay bạn cần phải lờ nó đi (giả dụ rằng, nó là kết quả của cái bẫy kiểm soát thứ hai)?

Để giải đáp cho câu hỏi này, tác giả đã tìm gặp Derek Sivers. Derek là một doanh nhân thành đạt, một người đang sống một cuộc đời tự chủ. Tác giả xin lời khuyên của anh để lọc ra những quyết định theo đuổi sự kiểm soát và anh trả lời với một nguyên tắc đơn giản: “Hãy làm những gì mà người khác sẵn sàng trả tiền cho bạn.” Đây không chỉ đơn giản là kiếm tiền (Rõ ràng là Derek rất thờ ơ với chuyện tiền bạc khi anh làm từ thiện hàng triệu đô kiếm được từ việc bán công ty đầu tiên của mình). Thay vì vậy, quy tắc này là về việc sử dụng tiền như một “chỉ số trung lập về giá trị” – một cách thức xác định liệu bạn có đủ vốn liếng sự nghiệp để theo đuổi một lựa chọn thành công hay chưa. Tác giả gọi nó là quy luật khả thi tài chính, và tác giả kết luận rằng đây là một công cụ quan trọng giúp bạn định hướng trong việc đạt được quyền kiểm soát. Quy luật này đúng với việc bạn đang suy nghĩ có nên trở thành một doanh nhân khởi nghiệp hay có nên chấp nhận một vị trí mới trong một công ty vững chắc. Trừ khi mọi người sẵn sàng trả tiền cho bạn, còn không thì đó là một ý tưởng mà bạn chưa sẵn sàng theo đuổi.

Chung quy lại thì ý tưởng chủ đạo của quyển sách này rất đơn giản: Để kiến tạo một công việc yêu thích, trước tiên bạn cần phải xây dựng đủ vốn liếng sự nghiệp bằng cách tinh thông những kỹ năng hiếm hoi và quý giá, sau đó đổi nguồn vốn này lấy những đặc điểm tạo nên một sự nghiệp hấp dẫn. Sứ mệnh chính là một trong những đặc điểm đó.

“Hãy làm những gì mà mọi người sẵn sàng trả tiền cho bạn.” là câu nói mà mình rất tâm đắc trong chương này. Bởi mình cũng đã từng nghe ở đâu đó rằng “Đừng làm bất cứ thứ gì miễn phí nếu nó thuộc lĩnh vực mà bạn giỏi.” Đây chính là thước đo giá trị của bản thân rõ ràng nhất để thoát khỏi bẫy kiểm soát.

Trong chương đầu tiên của Quy luật #4, tác giả đã chứng minh rằng đặc điểm này, như tất cả những đặc điểm nghề nghiệp hấp dẫn khác, đòi hỏi vốn liếng sự nghiệp – bạn không thể nhảy thẳng vào một sứ mệnh tuyệt vời mà trước hết không tinh thông lĩnh vực của mình. Nói theo thuật ngữ của Steven Johnson, tác giả tin rằng những ý tưởng tuyệt vời nhất về sứ mệnh được tìm thấy ở vùng khả thi kế cận – đây là vùng sát bên vùng tiên tiến nhất.

Vì vậy, để tiếp cận ý tưởng này, bạn vẫn cần phải thực hiện những dự án cụ thể để khiến nó thành công. Một chiến lược hiệu quả để thực hiện nhiệm vụ này là thử những bước nhỏ mang lại thông tin phản hồi cụ thể – những cuộc đánh cược nhỏ – và sau đó sử dụng thông tin phản hồi này, dù tốt hay xấu, để giúp bạn xác định bước tiếp theo. Hướng khám phá một cách có hệ thống này có thể giúp bạn mở ra những hướng đi mà trước đây có lẽ bạn không bao giờ nhận ra.

Nhưng trong quá trình tìm kiếm, tác giả khám phá ra rằng chiến thuật đặt cược nhỏ không phải cách duy nhất để khiến một sứ mệnh thành công. Bạn có thể làm tốt hơn nếu sở hữu tư duy của một chuyên viên tiếp thị. Điều này dẫn đến chiến thuật mà tác giả gọi là quy luật tạo dấu ấn.

Quy luật này nói rằng để có một dự án thúc đẩy được một sứ mệnh thành công, nó cần phải tạo dấu ấn theo hai cách. Trước tiên, nó phải thúc đẩy mọi người lan rộng dấu ấn đó ra. Thứ hai, nó cần được đưa vào môi trường hỗ trợ sự lan rộng đó.

Nói tóm lại, sứ mệnh là một trong những đặc điểm quan trọng nhất mà bạn có thể có được bằng vốn liếng sự nghiệp. Nhưng đưa đặc điểm này vào sự nghiệp không hề đơn giản. Một khi bạn đã có đủ vốn liếng sự nghiệp để xác định một sứ mệnh tốt, bạn vẫn cần phải hành động để thực hiện hóa nó. Bằng cách sử dụng những cuộc đánh cược nhỏ và quy luật tạo dấu ấn, bạn sẽ nâng cao đáng kể khả năng tìm kiếm các cách thức chuyển hóa sứ mệnh từ một ý tưởng hấp dẫn thành một sự nghiệp đầy lôi cuốn.

Những đánh cược nhỏ và sự tiếp thị - hai phương pháp mà tác giả đề cập trong chương này giúp mình “sáng mắt ra” nhiều điều để đến gần hơn chút với khái niệm sứ mệnh. Thứ nhất, việc gì cũng phải thử mới biết được đúng không? Cứ mạnh dạn thực hiện một điều gì đó tạo ra giá trị mới trong vòng ít hơn một tháng rồi từ đó thu thập thông tin phản hồi cụ thể. Thứ hai, hãy tận dụng những mối quan hệ để khiến họ lan rộng chúng giúp chúng ta cùng với đưa nó “phiêu du” vào thời đại công nghệ 4.0 “quẩy tanh bành” những thị trường phù hợp có thể hỗ trợ một cách đắc lực nhất. Đó cũng sẽ là hướng đi đột phá và vô cùng hay đổi với một đứa đang mày mò dấn thân vào con đường Youtube như mình ^^

Những trang sách cuối cùng là sự chiêm nghiệm vô cùng thực tế của tác giả khi áp dụng bốn quy tắc này. Điều ấy đã củng cố thêm cho mình và các bạn độc giả lòng tin và sức thuyết phục để áp dụng những phương pháp được đề cập đến.

Em xin cảm ơn thầy Hưng và mọi người trong học viện Lead đã giới thiệu đến chúng em cuốn sách tuyệt vời này! Đặc biệt là chị Ngân - người đã giúp em tiết kiệm hai đợt ví.

Love,

Linh.

KỸ NĂNG ĐI TRƯỚC ĐAM MÊ

Recent Posts

Comments

Subscribe Form